Κάποιοι άνθρωποι όσο μεγαλώνουν διαπιστώνουν ότι η μνήμη τους γίνεται όλο και λιγότερο αξιόπιστη. Ωστόσο η δυσκολία της μνήμης δεν είναι μόνο θέμα ηλικίας, καθώς μπορεί να είναι αποτέλεσμα συσσωρευμένου στρες, υπερβολικής κούρασης ή ακόμη και ενός προβλήματος υγείας που επηρεάζει τον εγκέφαλο.
Η λειτουργία της μνήμης χωρίζεται σε τρία στάδια. Στο πρώτο στάδιο, γίνεται η καταχώρηση των νέων δεδομένων και των πληροφοριών. Όταν ο εγκέφαλος αφομοιώσει το νέο δεδομένο, τότε προχωρά στο δεύτερο στάδιο που είναι η αποθήκευση αυτού. Η νέα πληροφορία έχει πλέον καταγραφεί στον εγκέφαλό μας και όταν τη χρειαστούμε θα μπορούμε άμεσα να την ανακαλέσουμε. Αυτό αποτελεί το τρίτο στάδιο μνήμης. Στη διάρκεια του τρίτου σταδίου και όταν παραστεί ανάγκη, ο εγκέφαλός μας ανασύρει από τη μνήμη του τη συγκεκριμένη πληροφορία και την επαναφέρει με όλες τις αναλυτικές λεπτομέρειες.
Η μνήμη μας, λοιπόν, έχει την «μαγική» ικανότητα να επιλέγει γεγονότα και καταστάσεις που θέλει να θυμάται. Δεν είναι εφικτό να συγκρατεί κάθε πληροφορία που λαμβάνει καθημερινά. Σε αυτή την περίπτωση θα υπερφορτωνόταν και δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει σωστά. Είναι χρήσιμο, επομένως, και για την υγεία του εγκεφάλου να ξεχνά κανείς δεδομένα και γεγονότα που δεν του είναι πλέον χρήσιμα. Με άλλα λόγια, ο ίδιος ο εγκέφαλος καταγράφει αυτά που θεωρεί σημαντικά και διαγράφει αυτά που του είναι άχρηστα.
Γιατί ξεχνάμε λοιπόν; Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή υπάρχουν περιπτώσεις και συγκεκριμένες συνθήκες, όπου η μνήμη μπορεί να ξεχάσει και πράγματα που θεωρούσε σημαντικά ή πληροφορίες απαραίτητες ακόμα και για την καθημερινότητα.
Έτσι, εκτός από τις φυσιολογικές φθορές που προκαλεί στον εγκέφαλο το πέρασμα του χρόνου, υπάρχουν κι άλλες αιτίες που μειώνουν τις νοητικές επιδόσεις. Μερικές από αυτές είναι:
• H κόπωση
• O ελλιπής ύπνος
• Tο μόνιμο ή έντονο άγχος
• H κατάθλιψη
• H έλλειψη βιταμινών
• Tο κάπνισμα και το αλκοόλ
• O διαβήτης και οι ασθένειες του θυρεοειδούς αδένα
Αν η μνήμη μας λοιπόν είναι μνήμη χρυσόψαρου, μπορούμε με τις παρακάτω κινήσεις να τη μετατρέψουμε σε ελέφαντα.
- Παίρνουμε βιταμίνες Β: Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου με ποικίλους τρόπους και προστατεύουν από ορισμένα νευρολογικά προβλήματα, όπως η μειωμένη μνήμη.
- Παίρνουμε τα κατάλληλα Ω-3: Το «καλό» λίπος είναι απαραίτητο συστατικό του εγκεφάλου μας, αφού το 10% περίπου του μυαλού είναι λιπώδης ιστός. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να καταναλώνουμε ω-3 λιπαρά οξέα, που θεωρούνται ευεργετικά για την ικανότητα απομνημόνευσης, αλλά και την εκμάθηση
- Δεν ξεχνάμε το σίδηρο: Ο σίδηρος μας βοηθά να έχουμε καλύτερη απόδοση σε τεστ μάθησης και μνήμης, ενώ η έλλειψή του έχει συσχετιστεί με την αδυναμία συγκέντρωσης και τα κενά μνήμης.
- Αδειάζουμε το μυαλό μας: Η χαλάρωση και η ευεξία δεν αφορούν μόνο στη σωματική υγεία, όπως μπορεί να πιστεύουμε, αλλά και στην πνευματική μας αναζωογόνηση. Για αυτόν ακριβώς το λόγο είναι αναγκαίο να εξασφαλίζουμε στον εαυτό μας μικρά διαλείμματα χαλάρωσης σε καθημερινή βάση, ώστε να «αδειάζουμε» εντελώς το μυαλό μας, από κάθε είδους αρνητικές σκέψεις και προβλήματα που μας προκαλούν στρες και στεναχώρια
- Βότανα που τονώνουν τη μνήμη: Τέτοια είναι το πράσινο τσάι, αλλά και το ελληνικό τσάι του βουνού. Το τελευταίο έχει το πλεονέκτημα ότι δεν προκαλεί διέγερση και μπορεί να καταναλώνεται ακόμη και το βράδυ. Ως τονωτικά για τη μνήμη έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης το Ginseng και το Gingko biloba, που χρησιμοποιούνται από την παραδοσιακή ιατρική των Ασιατικών χωρών εδώ και εκατοντάδες χρόνια κι έχουν ακόμα και σήμερα ευρεία αποδοχή σ' όλον τον κόσμο.
- Σωματική άσκηση: Πέρα από τις γνωστές ευεργετικές της επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα, η σωματική άσκηση, όπως το τρέξιμο και η κολύμβηση, επιδρά ευεργετικά και στον εγκέφαλο. Βελτιώνει μακροπρόθεσμα τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο και αυξάνει τον μεταβολισμό των νευρικών κυττάρων. Όποτε μην χάνετε και άλλο χρόνο, ξεκινήστε σήμερα κιόλας μια ήπια μορφή άσκησης.
- Επαρκής ύπνος: Ο επαρκής ύπνος ενδυναμώνει τη μαθησιακή ικανότητα και τη μνήμη. Συγκεκριμένα, παίζει καταλυτικό ρόλο στην αποθήκευση και στην ταξινόμηση των πληροφοριών και των ερεθισμάτων που δέχεται ο εγκέφαλος κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Δια βίου μάθηση: ο εγκέφαλος διατηρεί ατόφια την ικανότητα μάθησης και κατάκτησης πολλών νέων ικανοτήτων όποια και αν είναι η ηλικία μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η προσπάθεια για την κατάκτηση της νέας μάθησης να μας βοηθήσει τελικά να διατηρήσουμε τη διανοητική μας υγεία.
Έχει συμβεί σε όλους μας να ψάχνουμε απεγνωσμένα τα κλειδιά του αυτοκινήτου μας σε τσέπες, τσάντες, ράφια και συρτάρια. Να καταλήγουμε με βεβαιότητα στο συμπέρασμα ότι μας έχουν κλέψει το κινητό γιατί πολύ απλά είναι αδύνατον να θυμηθούμε πού το ακουμπήσαμε την τελευταία φορά. Αυτό δεν πρέπει να μας αγχώνει. Αν ωστόσο αισθανόμαστε ότι ξεχνάμε περισσότερο απ' ότι θα έπρεπε για την ηλικία μας, μην κλείνουμε τα μάτια στο πρόβλημα. Απευθυνόμαστε σήμερα κιόλας σε έναν ειδικό για να εξετάσουμε τη μνήμη μας.
